phچیست: اصطلاح ph که مخفف دو کلمه Hydrogene و power است بیانگر قدرت یونی هیدروژن در اب میباشد به عبارت دیگر نسبت مولوکولهای یونیزه شده به غیر یونیزه شده در محیط های ابی را ph میگویند.
در صورتی که خواسته باشیم به صورت کاملا خلاصه و قابل فهم ph را تعریف کنیم میتوانیم بگوییم درصد اسیدیته و قلیائیت اب را ph میگوییم
درجه اسیدیته یا قلیائیت اب بین ۰ و۱۴ متغیر است و عدد ۷ که حد وسط ان میباشد به معنی نقطه مرزی یا خنثی میباشد که به معنی این است که نه اب اسیدی است نه قلیایی.اگر هر چه از طرف عدد خنثی یعنی ۷ به طرف ۰ حرکت کنیم اب به سمت اسیدی کشیده شده و به معنی کاهش ph است و هر چه از عدد خنثی یعنی ۷ به سمت ۱۴ حرکت کنیم اب به سمت قلیایی و افزایش ph حرکت میکند.
ایا کم و زیاد شدن ph برای ماهیان اهمیت دارد؟ph مناسب برای اکثریت ماهیان اب شیرین در محدوده ۶.۵ تا ۷.۵ است و بهترین ph همان ph خنثی یا ۷ است. شاید ph در محدوده ۶ الی ۸ هم قابل قبول باشد ولی ph های کم تر مانند ۵ یا بیشتر از ۸ باعث ایجاد مشکلات قلیائیت و یا معضلات اسیدی میگردد،در افزایش قلیائیت خطر تبدیل امونیم به امونیاک سمی و در افزایش اسیدیته اب ،پاره شدن مویرگهای زیر پوستی را به همراه دارد
توجه:ph مناسب هر گونه از ماهیان در قسمت مربوط به خود ماهی در قسمت موضوعات همین سایت ذکر شده است و میتوانید برای اگاهی به ان قسمت مراجعه کنید
روش اندازه گیری ph: روشهای مختلفی برای اندازه گیری ph اب وجود دارد که ساده ترین ان را میتوان استفاده از کاغذ تورنسل دانست در اینجا نمونه های معمول از وسایل شاخص جهت اندازه گیری ph اب اکواریم را برای شما توضیح میدهم
۱-کاغذ تورنسل:کار با این کاغذ بسیار راحت است و با فرو بردن ان در اب اکواریوم در صورتی که به رنگ ابی دراید به معنی این است که اب قلیایی یا ph بیشتر از ۷ است و در صورتی که به رنگ قرمز دراید به معنی این است که اب اسیدی یا ph کمتر از ۷ است.میتوان از روی جدول رنگهای همراه با کاغذ حدود ph را مشخص کرد
کار با کاغذ تورنسل برای اندازه کیری ph توصیه نمیشود زیرا دقیق نیست و ph دقیق اب را نشان نمیدهد
میتوانید کاغذهای اماده مخصوص اندازه گیری ph اکواریوم که دارای رنگهای متعددیست و جدول رنگ و شماره نیز روی ان درج شده را از اکواریومی ها تهیه کنید
۲–ph سنج دیجیتال:کار با این وسیله نیز بسیار اسان میباشد بدین صورت که پس از قرار گرفتن در اب ph دقیق اب را نمایش میدهد نوع پیشرفته تر از ان نیز موجود است که به اکواریوم وصل شده و دما را نیز نمایش میدهد، قیمت نسبتا گرانی دارد ولی ارزش خریدنش به این است که ph دقیقی از اب به شما میدهد و از هر لحاظ خیال شما راحت تر و همچنین سلامت ماهیان با درک میزان ph دقیق و تنظیم ان تضمین میشود
پ هاش سنج ها و کیت های تست پ-هاش متعددی از شرکت های مختلف مانند تترا و …. نیز وجود دارد که هر کدام کاربردی دارند و میتوانید از مغازه های اکواریومی تهیه کنید و برای فهم از استفاده ان به دستور العمل روی کیت توجه نمایید.منظور ما از ایجاد این پست تبلیغ پ هاش سنج ها نیست بلکه فهم پ-هاش و اهمیت ان برای ماهیان اب شیرین ،کاهش و افزایش پ هاش و ….. است
راه های کاهش و افزایش و تعدیل PH
راهای کاهش PH: استفاده از مواد کربنی مانند استفاده ذغال اکتیو مخصوص اکواریم در فیلتر اب یا تزریق گاز co2 به اب، تعویض قسمتی از اب در صورتی که پ-هاش بر اثر فضولات و پسماند غذایی ماهیان بالا رفته، افزودن اب جوشانده به اب یا استفاده از اب های تصفیه شده با پ-هاش پایین ، سیفون کردن فضولات و ته مانده های غذایی از کف که همراه با تعویض قسمتی از اب همراه است به عنوان بهترین عمل در کاهش PH است (در صورتی که پ-هاش به این دلیل بالا رفته است)
راه های افزایش PH : این عمل که خواسته باشیم PH را افزایش دهیم به ندرت پیش خواهد امد ولی به هر حال استفاده از سنگهای مرجانی، استفاده از مواد اهکی، و حتی حل کردن جوش شیرین در اب موثر است
راه هایی برای تعدیل PH: هوادهی مناسب، سیفون کردن فضولات و رسوبات کف و تعویض قسمتی از اب در مدت های مشخص و استفاده از گیاهان ابزی اکواریومی منجر به تعدیل PH خواهد شد
نکته: تغیر پ-هاش در محدوده ای خاص برای موارد خاص نیاز به تنظیم سختی کربنات(kh) دارد، برای کاهش پ-هاش ابتدا باید سختی(kh) را کاهش داد و برای افزایش پ-هاش ابتدا باید سختی را افزایش داد. سپس میتوان از محلول های کاهنده و افزاینده پ-هاش یا استفاده از روش های بالا پ-هاش را در محدوده مورد نظر تنظیم نمود. در صورت عدم تنظیم سختی کربنات با تغیر پ-هاش به نتیجه ای نخواهید رسید و پس از چند روز مجددا پ-هاش به حالت اولیه باز خواهد گشت.