عوامل تاثیر گذار در جنسیت ماهی های تکثیری - S.e.x Ratio یا Gender Coefficient | تکثیر ماهیان اب شیرین

ممنون. به نکته جالبی اشاره کردید. اتفاقا یکی از روشهای دستکاری جنسیتی و ایجاد تغییرات جنسیتی (من میگم ایجاد اختلال جنسیتی) توی موجودات، تغییر ایجاد کردن توی سطح هورمون جنسیتی (تستسترون و پروژسترون) خون هست. به هر میزان که بالانس این هورمون ها توی بدن موجود زنده تغییر کنه، میل و کشش به سمت یه جنسیت بیشتر میشه.

متاسفانه توی ارجاع دادن به مقالات داخلی کمی محدودیت وجود داره، وگرنه مقالات تحقیقاتی  زیادی با همین روش که شما اشاره کردید توی ایران انجام شده؛ مثلا تغییر جنسیت توی کپور، قزل آلا به عنوان نمونه های حوضچه ای و زنده زاها به عنوان نمونه ماهی های زینتی.

همونطور که خودتون هم درست اشاره کردید این روش علیرغم اینکه خیلی زودبازده و با راندمان خیلی بالاهست ولی اگه بصورت کنترل نشده پیاده سازی بشه، اختلالات جنسیتی به همراه داره.

من سعیم بر این هست که با مقالاتی -که ان شاء الله طی روزهای آتی تمومشون میکنم - روشهایی را بهش بپردازیم که اختلالات کمتری توی مسیر بلوغ ماهی ایجاد کنه.

تاثیرگذاری بر جنسیت در پرورش ماهی

قسمت اول

برای ماهی شناس ها از مدت های مدید مشخص شده است که در میان برخی از گونه های ماهی "جنسیت" مفهومی بی ثبات می باشد. در میان بعضی از ماهی ها، جنسیت را می توان با تغییرات حاصله از جراحی و یا تغییرات اجتماعی در دوران بزرگسالی اصلاح کرد. تحقیقات نشان داده که سلول های ژنی ماهی، توانایی بالقوه خود را برای تبدیل شدن به جنسیت نر یا ماده ، تا زمان بلوغ جنسی کامل و فراتر از آن دوران، حفظ می کنند. تعدادی از ماهی های آبشور و بعضی از گونه های آب شیرین نیز ممکن است در طی عمر خود چند بار تغییر جنسیت داشته باشند.

ماهی رَس رُفتگر   Labroides dimidiatus، از جمله ماهی های تمیز کننده آب شور می باشد، (ماهی هست که علاقه خاصی به تمیزکاری بدن ماهی های دیگه داره) ماده ها در قلمرو این ماهی تنها با حضور یک نر زندگی می کنند. هنگامی که نر می میرد، در واقع یک ماده از گروه تغییر جنسیت  می دهد و نقش نر را ایفا می کند، نه تنها به عنوان یک نر رفتار می کند، بلکه تخم های ماده های دیگر را نیز بارور می کند.

ماهی رَس رُفتگر   Labroides dimidiatus

بر اساس تحقیقات مشخص شده است که ظاهرا جنسیت تخم ها و لاروهای در حال رشد، ممکن است به طور مستقیم توسط عوامل مختلف تحت تاثیر قرار گیرد. بسته به گونه و نوع ماهی، این عوامل ممکن است شامل سن بلوغ، دما، pH و سختی آب؛ سطح نوردهی و نور رسانی؛ و ترکیب دقیق مواد شیمیایی، هورمون ها و مواد  شبه هورمون محلول در آب شود. عوامل مذکور میتواند توضیح دهد که چرا برخی از آکواریوم داران با نسبت جنسیت به شدت نامتوازن در تولید مثل ها از یک گونه خاص مشکل دارند، در حالی که آکواریوم داران دیگر با همان ماهی کار می کنند و به هیچ وجه مشکلی ندارند، و یا می توان فهمید که نسبت جنسیت در جهت مخالف انحراف پیدا می کند. این اتفاقات به این دلیل رخ می دهد زیرا هیچ دو آکواریوم داری شرایط آب و محیط دقیقا یکسانی ندارد.

دستکاری جنسیت

پرورش دهنده های تفننی (افرادی که برای سرگرمی و تفریحی ماهی نگهداری میکنن) ممکن است با تولید مثل هایی مواجه شوند که به شدت به سوی یک جنسیت منحرف شده است. تولید کنندگان تجاری ماهی های خوراکی اغلب ترجیح می دهند که درصد یک جنسیت غالب باشد و تعداد بیشتری در ماهی های پرورشی داشته باشد. (مثلا پرورش دهنده های ماهی استروژن در مقیاس صنعتی دوست دارن که جنسیت ماده توی پرورش ها غالب باشه).

پرورش دهنده های تجاری که ماهی های زیادی را برای مصرف انسان تولید مثل می کنند و رشد می دهند، یاد گرفته اند که چگونه برخی از این متغیرهای پرورش (تولید مثل و رشد) را به نفع خود برای کاهش پرخاشگری و بهبود چشمگیر نرخ رشد دستکاری کنند. چنین دستکاری جنسیتی ممکن است با دستکاری کروموزومی در طول لقاح و مراحل جنینی (قبل از هچ شدن تخم ها و تبدیل به لارو)، کنترل سطح هورمون در طول و فقط پس از تخمک گذاری و با درجه حرارت در مراحل نوجوانی به دست آید. با این حال، تحقیقات برروی تعدادی از گونه ها نشان داده است که دستکاری جنسیت غیر طبیعی (توسط انسان)، در پرورش تخم ها و لاروها تنها در دوره های زمانی بسیار مشخص و محدود امکان پذیر است.

دستکاری کروموزومی به چند ثانیه و چند دقیقه در طول باروری تخمها و بلافاصله پس از آن و یا در طول مراحل بسیار اولیه هچ شدن تخم ها محدود می شود. دستکاری در این مرحله می تواند باعث هچ شدن وتبدیل شدن همه تخم ها به ماده، یا همه به نر و یا لاروهایی بطور کامل عقیم منجر شود.

دستکاری هورمونی برای ماهی زینتی، به چند دقیقه قبل یا بعد از هچ شدن تخم ها (با استفاده از تکنیک غوطه وری) یا چند روز پس از تخم گذاری محدود می شود. در ماهی های حوضچه ای که مصارف غذایی دارند (مانند کپور و ماهی قزل آلا) این زمان ممکن است هنگام استفاده از رژیم غذایی هورمونی به چند ماه افزایش یابد. (توی این روش برای اینکه رشد و بلوغ ماهی سریعتر اتفاق بیفته معمولا توی رژیم غذایی هورمون اضافه میشه که هم منجر به گرایش ماهی ها به یه جنسیت خاص میشه و هم رشد ماهی ها با سرعت بیشتری پیش میره)

دستکاری حرارتی ممکن است ساده ترین روش برای کنترل جنسیت در ماهی باشد. اگرچه تحقیقات محدودی در این زمینه انجام شده اما نتایج نشان می دهد که این تکنیک نتایج بهتری روی ماهی های جوان و بالغ دارد. این نتایج نشان می دهد در درجه حرارت پایین تر تعداد بیشتری ماده تولید می شود در حالی که دماهای بالاتر منجر به تولید بیشتر نرها می شود. در واقع تعیین جنسیت به وسیله کنترل حرارتی روی آنزیم های خاصی انجام می شود.

منبع:

Aquarium Science Male or Female? Gender Determination in Fish

Author: Donna M. Recktenwalt

http://www.tfhmagazine.com/details/articles/aquarium-science-male-or-female-gender-determination-in-fish.htm

ممنون آقا پارسا از لطفتون. ان شاء الله شما هم سالم و سرحال و سلامت، خوش و خرم و خندان باشید.

بله به نکته خوبی اشاره کردید. اتفاقا قسمت مقدمه و ابتدایی مقاله را من حذف کردم و ترجمه نکردم ولی توی اون قسمت در مورد عوامل تاثیر گذار در جنسیت خزندگان هم صحبت شده و درست گفتید.

Environmental (Temperature) Sexual Determination

In the reptile world, members of the crocodile and turtle families, and a few lizards, lay eggs that incubate in “nests.” These structures can be as simple as small depressions scratched in the ground, or more complex creations dug underground or created from piles of soil and rotting vegetation. Gender of the young is then determined by the temperature of the nest interior.

Among turtles and lizards, incubation is left entirely to chance. Alligators, crocodiles, and caiman supply varying degrees of parental care for their eggs. The female usually guards her nest and cares for it, often removing or adding material to help maintain the proper internal temperature. At the optimum temperature for a given species, an equal number of male and female offspring are produced. Incubation at either end of the acceptable temperature range normally produces offspring of all one gender. The closer the temperature to the ideal for the species, the closer the offspring are to a gender ratio of 1:1.

Temperature not only affects gender determination in cold-blooded animals, it also influences the length of the incubation period, growth and activity rates, nesting intervals, and species distribution, among other factors.

خلاصه اش اینکه توی موجودات خونسرد مثل تمساح، کروکودیل، لاکپشت و ... تغییرات دمایی از عوامل تاثیر گذار روی جنسیت نوزاد هست.

اگه دوستان طب سنتی ما هم گیر ندن و اینو به عنوان فضولی توی حیطه کاریشون تلقی نکنن، کلا میل کردن به سمت طبع گرم و مصرف گرمیجات احتمال مذکر شدن جنین را زیاد میکنه (البته میگن و شنیدم منم خودم تحقیقی در مورد صحت مطلب نکردم).