انتخاب نور اکواریوم پلنت یا سیستم روشنایی مناسب آکواریوم گیاهی

مطمئنا نور یا سیستم روشنایی مناسب برای آکواریوم های گیاهی یکی از دغدغه های افراد برای راه اندازی آکواریوم پلنت است. بارها در قسمت دیدگاه ها یا تالار گفتگوی این سایت یا سایر منابع در مورد نور، نوع نور، کلوین، پار و موارد این چنینی بحث شده است اما هنوز هم افراد برای انتخاب سیستم روشنایی با مشکل مواجه هستند و نمیتوانند نور مناسب و مورد نظرشان را انتخاب نمایند. البته حق هم دارند و مطمئنا ارسال این مطلب یا مطالب مشابه و دیدگاه های مختلف نیز نمیتواند به طور کامل ابهاماتی که در مورد انتخاب سیستم روشنایی وجود دارد را رفع نماید، با این حال سعی شده در این مطلب با توجه به دیدگاه های ارسالی و مشکلات مطرح شده و همچنین با تکیه بر منابع علمی معتبر و مکتوب قسمتی از این ابهامات مورد برسی قرار گیرد و به شکل وسیع تر علاقه مندان با خصوصیات نور و انواع سیستم های روشنایی و مورد نیاز اکواریوم های گیاهی اشنا شوند

fzgqd

اهمیت نور در اکواریوم پلنت یا گیاهی

اگر یک اکواریوم گیاهی را به چند بخش اصلی تقسیم کنیم، جدا از سایر بخش های مهم مطمئنا همگی با هم اتفاق نظر خواهیم داشت که یکی از بحش های اصلی یک اکواریوم پلنت یا گیاهی سیستم روشنایی یا تامین نور ان است و یکی از حیاتی ترین و مهمترین قسمت های تشکیل دهنده یک اکواریوم گیاهی حرفه ای به شمار میرود. متاسفانه این بخش چنان حساس و مهم و تخصصی است که بیشترین سردرگمی و ابهامات در مورد ان وجود دارد.

لامپ های موجود در الکتریکی ها که برای مصارف عمومی استفاده میشوند مناسب استفاده در تانک های گیاهی نیستند. از طرفی تجهیزات روشنایی پیشنهادی و مخصوص اکواریوم های گیاهی هم انقدر منعطف و زیاد و در دسترس نیستند که به راحتی با هزینه ای اندک در اختیار ما قرا گیرند. بنابراین به نحوی اینطور به نظر میرسد که همه این مسائل دست در دست هم داده اند تا انتخاب سیستم روشنایی را به یک معضل تبدیل کنند.! شما هم چنین فکر میکنید؟ اما اگر با ادامه متن همراه باشید شاید دیدگاهتان تغیر یابد.

قبل از پرداختن به اصل موضوع بهتر است کمی درباره نور و روشنایی مناسب گیاهان ابزی بدانیم و تعاریفی را فرا بگیریم

درباره نور مناسب گیاهان اکواریومی بیشتر بدانیم!

شاید این سوال در ذهنتان مطرح شده باشد که چرا ما از نور مستقیم خورشید برای تانک گیاهی استفاده نمیکنیم. مگر گیاهان ابزی در طبیعت از نور خورشید استفاده نمیکنند؟ یک لامپ کم مصرف یا رشته ای هم قادر به تولید نور است، ایا میتوان از انها نیز بهره برد؟

از نظر تئوری جواب سوالات فوق مثبت است و نور خورشید یا هر نوری شامل طیف های مختلف رنگی با شدت و ضعف در نوع رنگ، درجه رنگ، طول موج و …. است و میتواند به عنوان یک سیستم روشنایی برای اکواریوم گیاهی در نظر گرفته شود اما انچه در عمل اتفاق خواهد افتاد این تئوری ها را به کل رد خواهد کرد. به طور مثال با توجه به اینکه نور خورشید شامل بیشترین طول موج و طیف های رنگی از نورهای مرئی تا نامرئی است نمیتواند برای یک محیط بسته اکواریوم مناسب باشد. چرا که بسیاری از این طیف های رنگی نه تنها برای فتوسنتز و رشد گیاهان الزامی نیستند بلکه میتوانند محیط بسته اکواریوم را دچار معضل رشد دیاتوم ها و جلبک های ناخواسته کنند.  

انچه در طبیعت دیده میشود به هیچ عنوان نمیتواند در یک محیط بسته یا ازمایشگاهی به همان خوبی طبیعت باشد بنابراین در مورد روشنایی اکواریوم های گیاهی که نیز گوشه ای بسته و محدود از محیط طبیعی است چاره ای جز این نداریم که ویژگی های مورد نیاز و ضروری را از نور خورشید جدا و به صورت مصنوعی فراهم کنیم و ویژگی هایی مضر و بی استفاده را حذف نماییم تا در محیط بسته اکواریوم با مشکل مواجه نشویم. حال باید دید چه ویژگی هایی مناسب است و انتخاب نور اکواریوم پلنت بر چه اساسی صورت میگیرد.  برای درک این موضوع باید چند تعریف را فرا بگیریم

طول موج نور:

هر منبع نوری دارای طول موج مخصوصی است و با واحد نانومتر سنجیده میشود. چشم انسان تنها قادر به مشاهده رنگ نهایی از طیف های مختلف نوری است. به طور مثال نور سفید از هفت رنگ تشکیل شده است اما چشم انسان قادر به مشاهده نور نهایی ان است.

نورهای قابل رویت برای جشم انسان در محدوده ۳۹۰ تا ۷۵۰ نانومتر قرار میگیرند که به ان طیف کامل نوری(full spectrum) میگویند. محدوده های کمتر از ۳۹۰ نانومتر را نور ماورا بنفش و محدوده بیشتر از ۷۵۰ نانومتر را نور مادون قرمز گویند و هیچ کدام برای چشم انسان قابل رویت نیستند. چشم انسان بیشترین دید را در محدوده ۵۵۵ نانومتر دارد که این محدوده به رنگ زرد مایل به سبز است که هدف تولید کنندگان لامپ های مصارف عمومی نیز قرار گرفته است اما مطلقا این لامپ ها با چنین طول موجی برای تانک های گیاهی مناسب نبوده چرا که نور زرد و سبز بیش از حد باعث رشد دیاتوم ها و جلبک های ناخواسته خواهد شد

کلوین یا درجه نور مناسب اکواریوم پلنت:

با حرف k نمایش داده میشود و ویژگی های یک منبع نور، مانند نورهای تشکیل دهنده نور نهایی و میزان هریک را نشان میدهد یا به عبارت دیگر درجه کلوین یک نور مشخص میکند که از چه نورهایی با چه طول موجی در ان وجود دارد. به طور مثال عدد ۱۰۰۰۰k بر روی یک لامپ مشخص کننده رنگ های تشکیل دهنده نور نهایی لامپ مورد نظر است. یک لامپ ۶۵۰۰k که بهترین کلوین برای نور یک تانک گیاهی محسوب میشود تمام نورهای موجود در طیف نوری را در خود دارد و بهترین انتخاب برای استفاده در تانک گیاهی به شمار میرود.

لومن یا شدت نور مناسب:  

شدت نور با واحد لومن سنجیده میشود. ما تمایلی به بحث درباره مباحث تخصصی نور نداریم و به همین جمله برای درک مفهموم لومن اکتفا میکنیم که هر چقدر لومن یک لامپ بالاتر باشد شدت نور ان لامپ نیز بیشتر است با ذکر این نکته که باید توجه داشت که برای مشخص کردن کیفیت و شدت نور یک لامپ باید لومن را بر وات نیز تقسیم نماییم. به طور مثال یک لامپ ۱۵۰ وات متال با ۶۰۰۰ لومن به ازای هر وات ۴۰ لومن نور تولید میکند، در صورتی که یک لامپ  فلورسنت ۳۰ وات با ۲۱۰۰ لومن به ازای هر وات ۷۰ لومن نور تولید میکند و مطمئنا لامپ فلورسنت از شدت نور بهتری برخوردار است.

پار و عامل مهم در فتوسنتز گیاهان:

PAR یا Photosynthetically Active Radiation معیاری برای سنجش میزان نورهای مخصوص فتوسنتز در اکواریوم گیاهی است. گیاهان برای انجام فتوسنتز به دو طیف رنگی آبی ۴۰۰ نانومتر و قرمز ۷۰۰ نانومتر نیاز دارند گرچه گیاهان به نور قرمز ۷۰۰ نانومتر با توجه به محل زندگیشان در طبیعت بیشتر نیاز دارند. به طور کلی تر پار واحدی است که بتوان میزان نور ابی ۴۰۰ نانومتر و قرمز ۷۰۰ نانومتر را سنجید. لامپ های ۵۵۰۰ تا ۶۵۰۰ کلوین دارای بیشترین پار برای اکواریوم های گیاهی هستند گرچه لامپ هایی تا ۱۰۰۰۰ کلوین نیز از پار مناسبی برخوردار هستند

چارت توزیع طیف های نوری: در چارت توزیع طیف های نوری، انواع رنگ نور و میزان موجود از هر یک در نور نهایی نشان داده میشود. هر چقدر رنگ ابی و قرمز دو طرف طیف نوری بیشتر باشد و رنگ سبز آن کمتر باشد نور نهایی تولید شده از ان منبع نوری برای استفاده در تانک گیاهی مناسب تر است.

شاخص تابش رنگ: CRI یا Color Rendering Index شاخصی بین المللی برای مشخص کردن کیفیت تفکیک و تابش نور طبیعی لامپ است. هر چقدر CRI لامپ بالاتر باشد ان لامپ از کیفیت تابش طبیعی بالاتری نیز برخوردار است. بالاترین عدد برای شاخص CRI عدد ۱۰۰ است و این عدد ربطه مستقیمی با کلوین لامپ دارد. برای مقایسه CRI دو لامپ و تصمیم گیری در انتخاب انها باید توجه داشت که هر دو لامپ دارای کلوین یکسانی باشند.

اگر تا یه اینجای مطلب سردرد گرفته اید بهتر است یک لیوان اب بنوشید و ادامه مطلب را دنبال کنید. مطمئنا سعی شده تعاریف بالا به شکلی ساده بیان شود و خوانندگان عادی نیز به راحتی مطالب را درک کنند چرا که مباحث و تعاریف تخصصی نور انقدر پیچیده است که حتی نگارش ان نیز از عهده اینجانب خارج است و تعاریف فوق نیز خلاصه ای از برداشت ازاد از کتاب اکواریوم های گیاهی اقای مرادی میباشد. با این حال بد نیست همین چند عبارت کوتاه را فرا بگیریم تا زمانی که سخنی از لومن یا کلوین به میان امد اشنایی جزئی در رابطه با این پارامترها داشته باشیم.

خوشبختانه حتما نیاز نیست از روی چنین پارامترهایی لامپ مورد نظر را انتخاب نماییم چرا که اکثر لامپ های تجاری و مخصوص تولید شده برای اکواریوم های گیاهی تمام این شاخصه ها را به شکل مناسب دارند و علاقه مندان کافی است یکی از سیستم های روشنایی موجود و معتبر در بازار اکواریوم های گیاهی را انتخاب نمایند و نهایتا با مقایسه میزان وات ، کلوین و لومن سیستم های روشنایی که بر روی این محصولات تجاری “اکثرا” درج میشود مقایسه ای را داشته باشند و بهترین سیستم روشنایی را نسبت به بودجه خود خریداری نمایند یا علاقه مندانی که سیستم روشنایی تانک خود را به صورت دست ساز یا از مراکزی غیر از مغازه های اکواریومی تهیه میکنند و این لامپ ها مخصوص تانک های گیاهی ساخته نشده اند میتواند پارامترهای بالا را مورد برسی قرار دهند و بهترین نور را برای تانک گیاهی خود انتخاب کنند یا به صورت دست ساز سیستم نور مناسب را فراهم اورند.

حال اگر سردرتان ارام گرفته است به چند مبحث مهم دیگر که در زیر بیان میشود توجه کنید

طیف نور مورد نیاز برای عمل فتوسنتز در اکواریوم گیاهی:

گیاهان برای عمل فتوسنتز از طیف کامل نور خورشید استفاده نمیکنند بلکه تنها از دو نوار طیف نوری قرمز و ابی که پیشتر نیز به ان اشاره شد استفاده مینمایند. لامپ های فتوسنتز یا لامپ های گرمسیری ساخته شده نیز نور قرمز و ابی زیادی دارند و میتوانند یک گزینه ایده ال برای استفاده در تانک های گیاهی باشند. نور نهایی این لامپ ها که با چشم قابل رویت است به رنگ صورتی میباشد

Daily light یا روشنایی(نور) روز و نقش ان در اکواریوم گیاهی: 

لامپ هایی که به عنوان daily light به فروش میرسند تمام طیف های رنگی نوری را در خود دارند و نور نهایی انها سفید به نظر میرسد. همانند خورشید که در ظهر طیف کاملی از رنگ ها را دارد این لامپ ها نیز به همان شکل از طیف کاملی برخوردار هستند و علاوه بر کمک به فتوسنتز، برای افزایش رنگ سبز گیاهان و حتی درخشندگی رنگ طبیعی ماهیان نقش بسزایی را ایفا میکنند. این نورها با توجه به اینکه از تمام طیف های رنگی برخوردار هستند و طیف رنگی سبز را نیز شامل میشوند میتوانند سبب رشد جلبک در اکواریوم هایی با بالا بودن سطح نیترات و فسفات شوند.

میزان نور مورد نیاز گیاهان اکواریومی:

یکی از مشکلاتی که اکثرا افراد برای تهیه نور برای تانک گیاهی خود دارند تعداد و توان سیستم نوری است که باید انتخاب کنند. شاید راه حل دقیق و عملی برای محاسبه تعداد لامپ و توان مصرفی مورد نیاز برای یک اکوایوم با ابعاد دلخواه وجود نداشته باشد چرا که انتخاب توان مورد نیاز و تعداد لامپ ها ربطه مستقیمی با ارتفاع اکواریوم، سطح اکواریوم، زاویه تابش نور، نوع نور و کیفیت ان، تعداد گیاهان، نوع گیاهان، نحوه کاشت و مواردی از این قبیل دارد که محاسبه توان و تعداد لامپ ها برای پوشش کامل اکواریوم را بسیار سخت میکند. با این حال در بسیاری از منابع مکتوب برای خلاص شدن از این معضل از جمله “به ازای هر لیتر اب یک وات نور نیاز است” استفاده شده است که تا حدودی نیز عملی به نظر میرسد. گرجه بسیاری از افراد در ابتدای نگهداری از تانک گیاهی با این مقدار نور و شدت نور تولید شده شوکه خواهند شد با این حال میتوان به عنوان یک گزینه عملی از این مقدار توان نوری استفاده نمود با این توضیح که توان مناسب نوری یک اکواریوم تنها در عمل برای اکواریوم دار مشخص خواهد شد و تنها میتوان به عنوان یک پایه و اصل برای مشخص کردن توان مورد نیاز برای یک اکواریوم گیاهی از این شاخص (۱w/L) استفاده نمود که شاید شاخص مناسبی نیز نباشد. به طور مثال نوری که از یک لامپ متال ساطع میشود تا نوری که از یک لامپ فلورسنت معمولی ساطع میشود قابل مقایسه نیستند، همچنین توان مصرفی لامپ های ال ای دی و میزان نور تولید شده از انها با توان یک لامپ فلورسنت و میزان نور تولید شده از ان به هیچ عنوان قابل مقایسه نخواهد بود و حداقل لامپ های ال ای دی را میتوان مستثنی از شاخص یک وات بر لیتر دانست.

یکی دیگر از معضلات مطرح شده تعداد لامپ مورد نیاز برای پوشش کامل اکواریوم است که در این مورد نیز با توجه به طول و عرض اکواریوم و زاویه تابش نور باید تعداد منبع نوری برای تامین نور تابیده شده نسبت به استقرار گیاهان و نیاز نوری هر گیاه انتخاب شود. شاید شما گیاهانی در زوایای کناری آکواریوم داشته باشید که نیاز به نور کمتری نسبت به گیاهان مستقر در وسط اکواریوم دارند و یک لامپ مرکزی با توان مناسب قادر به تامین نور زیاد برای مرکز اکواریوم و نور کم برای زوایای کناری باشد. همچنین ممکن است گیاهانی که در کناره های اکواریوم کاشته شده باشند نیاز به نور زیادتری نسبت به مرکز تانک داشته باشند که استفاده از دو منبع نوری با توان مناسب در گوشه ها میتواند نور زیاد گیاهان کاشته شده در گوشه ها را تامین کنند و همچنین نور مورد نیاز و کم مرکز اکواریوم را نیز فراهم اورند.

استفاده از لامپ فتوسنتز و لامپ طیف کامل سفید: با توجه به اینکه لامپ فتوسنتز که به رنگ صورتی در بازار موجود است به عنوان حیاتی ترین لامپ اکواریوم گیاهی محسوب میشود استفاده از آن در اکواریوم های گیاهی الزامی است با این حال استفاده از نور سفید طیف کامل نیز در کنار لامپ فتوسنتز میتواند بهترین نتیجه را در تامین روشنایی اکواریوم و رشد و نمو گیاهان داشته باشد. به دلیل اینکه استفاده از نور سفید شامل طیف کامل رنگی است و عمل فتوسنتز را نیز انجام میدهد بسیاری از نگهدارنده ها ترجیح میدهند نور سفید را دوبرابر نور صورتی در نظر بگیرند.

انواع لامپ های مناسب اکواریوم های گیاهی: منابع نوری و سیستم های روشنایی قابل استفاده در اکواریوم های گیاهی بسیار زیاد هستند. از یک منبع نوری که از یک شمع تامین میشود تا لامپ های ال ای دی همگی قادر به تامین نور یک اکواریوم گیاهی هستند اما همانطور که قبلا نیز اشاره شد هر منبع نوری مناسب اکواریوم های گیاهی نیستند. در زیر پرکاربردترین و بهترین لامپ هایی که برای سیستم روشنایی یک تانک گیاهی استفاده میشوند معرفی خواهند شد

لامپ های t8 و t5 فلوئورسنت: از رایجترین لامپ های بازار برای استفاده در تانک های گیاهی میباشند. فقط باید دقت داشت این لامپ ها مخصوص اکواریوم های گیاهی ساخته شده باشند و یکی از تولید کنندگان مطرح بازار اکواریومی این لامپ ها را تولید نموده باشد. کلوین مناسب این لامپ ها باید چیزی در محدوده ۵۵۰۰ تا ۹۰۰۰ کلوین باشد. مقادر دیگر برای مصارفی دیگر کاربرد دارند. حرف T، ضخامت لامپ های فوق را مشخص میکند. لامپ های T8 دارای ۲.۵ سانتیمتر ضخامت هستند در حالی که لامپ های T5 ضخامتی ۱.۵ سانتی متری دارند. مطمئنا لامپ های T5 از کیفیت ساخت بالاتری نسبت به لامپ های T8 برخوردار هستند حتی گونه ای از لامپ های T5 نیز به نام (HO-T5 ، (High Output T5 وجود دارند که نوری در حد لامپ های متال را تولید میکنند و نسبت به لامپ های T5  معمولی توان بیشتری نیز مصرف میکنند. گروه لامپ های T5 و T8 رایجترین و پرکاربرد ترین لامپ های مورد استفاده در اکواریوم های گیاهی هستند و اندازه های طولی مختلف این گونه لامپ ها دست اکواریوم دارها را برای انتخاب اندازه مناسب باز گذاشته اند. تنها عیب وارد بر انها را میتوان طول عمر مفید کوتاه که بین شش تا نهایتا دوازده ماه است دانست همچنین این لامپ ها اکثرا برای تانک هایی با ارتفاع مفید زیر ۵۰ سانت مورد استفاده قرار میگیرند

لامپ های فلورسنت fpl : کیفیتی در حد لامپ های T5 دارند با ذکر این نکته که به صورت برند معتبر و شناخته شده در بازار اکواریومی موجود نیستند. این گونه لامپ ها بیشتر مناسب اکواریوم های نانو یا زیر ۵۰ لیتر است. کلوین مشخص شده برای این لامپ ها چیزی حدود ۲۷۰۰ تا ۶۵۰۰ کلوین است که نوع ۶۵۰۰ کلوینی ان مناسب برای اکواریوم های گیاهی میباشد. متاسفانه کیفیت این گونه لامپ های و مخصوصا نمونه های ایرانی ان تضمین شده نیست و به طور مثال اگر ده عدد از انها را کنار هم روشن کنید هیچ کدام شدت نور یکسانی ندارند با این حال بهتر است با ازمون و خطا لامپی را انتخاب کنید که نسبت به سایر لامپ ها شدت نور بیشتری داشته باشد. البته اگر فروشنده ها چنین اجازه ای را برای تست لامپ هایشان به شما بدهند!!

لامپ های متال هالید: لامپ هایی با تولید شدت نور بالا هستند (high-intensity discharge) و محدوده کلوین انها بین ۵۵۰۰ تا ۲۰۰۰۰ کلوین است. این نوع لامپ ها نسبت به لامپ های فلورسنت طول عمر بسیار بالاتری دارند. شاید تنها عیب این گونه لامپ ها تولید گرمای بالا است که حتما باید از قاب مخصوص و فن برای انها استفاده شود. کلوین مناسب برای انتخاب این گروه از لامپ ها برای اکواریوم گیاهی محدوده ۵۵۰۰ کلوین یعنی طیف کامل نوری است. این لامپ ها برای اکواریوم های طویل و با ارتفاع و عرض زیاد توصیه میشود و حتما در کنار این گروه از لامپ ها باید از لامپ های فلوئورسنت صورتی و مخصوص فتوسنتز نیز استفاده نمود

لامپ های ال ای دی: جدیدترین لامپ های تولید شده فعلی هستند و بیشترین توان مصرفی را به نور تبدیل میکنند. ایده استفاده از انها در اکواریوم های گیاهی بسیاری از نگهدارنده ها را سردرگم میکند چرا که لامپ های ال ای دی اماده و مخصوص اکواریوم های گیاهی بسیار کم هستند و قیمتی سرسام اور دارند و از طرفی انواع دست ساز نیز شاید کیفیت برندهای معتبر را نداشته باشند و همچنین کلوین و لومن مناسبی برای انها مشخص نمیباشد. با این حال به عنوان یکی از لامپ های محبوب برای ساخت سیستم نور دست ساز یا سیستم نوری حرفه ای اکواریوم پلنت مطرح میباشند. دقت داشته باشید برای انتخاب نور ال ای دی برای اکواریوم گیاهی حتما به مشخصات نوری انها دقت داشته باشید و ال ای دی هایی با برند معتبر با مشخصات نوری مطمئن خریداری نمایید، لامپ های ال ای دی و اماده ای که در الکتریکی ها برای مصارف روشنانی مورد استفاده قرار میگیریند مناسب تانک گیاهی نیستند ضمنا برای نورهای ال ای دی نمیتوان از شاخص یک وات به ازای هر لیتر اب استفاده نمود. شاید شاخص نیم وات به ازای هر لیتر اب معقول تر به نظر برسد

سایر منابع نوری: استفاده از سایر منابع نوری مانند لامپ های کم مصرف یا لامپ هایی فاقد کلوین و پار مناسب برای اکواریوم های گیاهی توصیه نمیشود با این حال برخی از اکواریوم دارهایی که تمایلی به هزینه کردن ندارند یا تمایل دارند گیاهان را فقط به صورت موقت نگهداری کنند به عنوان یک گزینه قابل نورپردازی میتوانند از لامپ کم مصرف یا لامپ های مهتابی معمولی و با ترکیب رنگ سفید و صورتی، نور تانک خود را تامین کنند.

چند نکته که خواندن ان خالی از لطف نیست:

۱-  از روشن کردن همزمان همه لامپ های اکواریوم گیاهی خوداری کنید و سعی کنید لامپ ها را یک به یک روشن نمایید. روشن نمودن همزمان همه لامپ ها و تولید نور ناگهانی و زیاد موجب استرس ابزیان ساکن در تانک گیاهی خواهد شد

۲- لامپ های فلورسنت هر شش ماه تا نهایتا یکسال باید تعویض گردند. همچنین لامپ های متال هر دوسال یکبار نیاز به تعویض دارند. هیچگاه تمام لامپ های اکواریوم گیاهی خود را همزمان تعویض ننمایید بلکه لامپ ها را با فاصله یک تا دو ماه از یکدیگر تعویض کنید

۳- از روشن و خاموش کردن بیموقع لامپ ها خوداری کنید و سعی کنید در ساعات مشخص روشنایی یا خاموشی اعمال شود. برای این منظور میتوان از تایمرهای مناسب استفاده نمود

۴- سعی کنید برای لامپ مورد نظر قاب مخصوص و رفلکتور و تجهزیات کامل و مورد نیاز همان لامپ را تهیه نمایید. همچنین استفاده از ترانس های استاندارد برای لامپ های t5 و t8 میتواند بازدهی بالاتر و عمر مفیدتر لامپ را افزایش دهد.

۵- مدت زمان نورپردازی برای اکواریوم های گیاهی میتواند همانند طبیعت در فصول مختلف متفاوت باشد با این حال اکثرا نورپردازی به مدت۷ الی ۱۲ ساعت در طول روز صورت میگیرد.

سخن پایانی نویسنده: سعی شد در مطلب بالا تا جای ممکن پارامترها و شاخص هایی که در انتخاب سیستم روشنایی دخیل هستند به شکلی ساده و قابل فهم مورد بحث قرار گیرد و همچنین رایج ترین لامپ های استفاده شده در سیستم های روشنایی که برای اکواریوم های گیاهی استفاده میشوند خدمت علاقه مندان معرفی گردد. مطمئنا مطلب بالا بی عیب و نقص نیست و حتما انتقاداتی به ان وارد خواهد بود. با این حال سعی میشود این مطلب مدام بروز گردد و مباحث جدیدتر یا مباحثی که در مورد انها بحث نشده است به ان اضافه گردد. شما نیز میتوانید با ارسال دیدگاه و بازگو کردن تجارب خود این مطلب را کامل و به روز نگهدارید

منابع استفاده شده در نگارش این مطلب:

کتاب اکواریوم های گیاهی آب شیرین —> ترجمه و تالیف: سید حسین مرادی – سهیلا لهراسبی

ماهنامه علمی تخصصی ابزیان زینتی —-> صاحب امتیاز محسن صادقیان

مطلب فوق به صورت مستقیم(کپی پیست) از منابع بالا نقل نشده است و تنها از منابع یاد شده برای نگارش مطلب کمک گرفته شده است. صرفا جهت اطلاع کپی برداران این مطلب. لطفا این مطلب یا سایر مطالب تولیدی سایت onlypet.ir را به نام خود در سایت ها، وبلاگ ها، انجمن ها یا کتاب های مرتبط منتشر یا چاپ نکنید! حداقل در صورت کپی برداری لینک منبع را نیز درج نمایید. با تشکر از همه علاقه مندان به کپی و تکثیر محتوا!

این مطلب را به اشتراک بگذارید
twiter facebook telegram googlepluse linkedin

404 دیدگاه در “انتخاب نور اکواریوم پلنت یا سیستم روشنایی مناسب آکواریوم گیاهی

  1. مجید

    سلام دوستان ببخشید من توی تانکم اسکاروپرت دارم و برای نور از یه ledنواری معمولی سفید استفاده میکنم واز ساعت ۳-۴ عصر روشن میکنم تا ۹ شب میخواستم ببینم ساعت روشناییم خوبه یا باید کمترش کنم اینم بگم که خونمون نورگیرش خیلی زیاد نیست ومعمولیه ماهیا هم با نور مشکلی ندارن و عکس العمل خاصی نشون نمیدن. ممنون از راهنماییتون

    پاسخ
    1. H∀ⓂΞD20

      سلام
      نور برای آکواریوم آب شیرین غیر پلنت الزام خاصی نداره اما حداکثر ۴-۵ ساعت در روز مشکل خاصی رو ایجاد نمیکنه … نور زیاد هم باعث جلبک میشه و هم ماهیا رو اذیت میکنه
      بهتره شب ها چراغ خاموش باشه …

      پاسخ
  2. جواد

    سلام خدمت اساتید بزرگوار
    توی یه تانک ۷۰ سانتی ۲جفت اسکار دارم میدونم به نور خاصی نیاز ندارن ولی چون من اکواریومو گذاشتم توی اتاق از ۳_۴ به بعد اصلا جلوه نداره میخوام براشون نور بزارم ولی نمیدونم چه مقداری باید باشه که هم ماهیا اذیت نشن هم جلبک نزنه هم از ۳-۴ تا ۹-۱۰ شب روشن بزارم یه سیستم نوری دیدم که سوبو هستش ۴۸ تا اس ام دی سفید یخی که توش سه تا اس ام دی ابی هست و از فروشنده پرسیدم گفت ۵۷۰۰ کلوین هست اما اقوام میگن زیر کابینتی بزن هم ارزونه هم نور خوبی داره اگر ممکنه بندرو راهنمایی کنید که سیستم نورسوبو بزنم یا زیر کابینتی و هم چنین بهترین مقدار نور چند کلوین هست برای تانک من ( عرضش ۳۴ ارتفاع ۴۲) هیچ گونه گیاه طبیعیم داخلش ندارم.
    متشکرم از لطف شما عزیزان.

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      اون نور اس ام دی رو بیشتر برای اکواریوم گیاهی استفاده میکنن. شما که گیاه ندارید از یه مهتابی معمولی هم میتونید استفاده کنید و مشکلی نداره. مطمئنا اگه بتونید زیرکابینتی کلوین دار در حد ۵۵۰۰ الی ۶۵۰۰ کلوین تهیه کنید که بهترم هست.

      پاسخ
  3. حسین hb

    سلام.خسته نباشید.میخام بدونم استفاده از این لامپهای ال ای دی که چندتا نور آبی و قرمز و سبز به نوبت هی عوض میشه پشت سر هم واسه ماهی موجب اذیتش نمیشه؟؟؟فقط دوتا ماهی پرت لب ماتیکی دارم با تانک ۴۵۰لیتری..دلیلش اینکه نمیخام اب زود کثیف بشه و از همین دوتا لذت کافی را میبرم.گیاه هم نداره.فقط سوالم همین نوره.جواب بدید ممنون میشم

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      سلام
      اصلا این لامپ ها خوب نیست و هم ماهی رو اذیت میکنه و هم زیبایی یه اکواریوم طبیعی رو از بین میبره.

      پاسخ
  4. علی87

    با سلام
    از دوستان یه سوال داشتم
    برای ماهی سیچلاید افریقیایی یک بندی در حال سایز شدن
    آیا نور خاصی نیاز هست استفاده بشه؟ یا همان نور محیط کفایت می کنه؟
    اگه نیاز هست به چه صورت باید باشه؟چه نوع چراغی خوبه؟ روزانه چند ساعت روشن باشه؟
    با تشکر

    پاسخ
  5. Peyman110

    سلام دوستان و اساتید
    برای تانک به ابعاد ۸۰×۳۰×۵۰ که کفش سه قسمت میشه دوطرف سمت چپ و راست چمن کاشته میشه و وسط هم گیاهان مختلف ترجیحا با شرایط نگهداری سخت الی متوسط…
    ۱. چه نوع لامپی باید استفاده کرد؟
    ۲. مشخاصات عددی لامپ باید چند باشه؟
    ۳. قیمت ها و مارک های مختلف رو بفرمایید
    از اونجایی که بنده تازه کار هستم لطفا دقیق راهنمایی بفرمایید.
    باتشکر از دوستان و مدیریت سایت.

    پاسخ
  6. ناشناس

    سلام،عذر میخوام سوالم اینه که چطوری باید یه لامپ و سیستم روشنایی خوب برای آکواریومم که فقط ماهیای گیاهخوار کوچیک و معمولی داخلش هستن و ظرفیتش حدود صدوچهل لیتره انتخاب کنم؟یا اصلا نیازی به سیستم روشنایی خاصی داره یا خیر؟پیشاپیش خیلی ممنون از پاسختون

    پاسخ
    1. AHZ

      من هم تانکم حجمش اندازه شماست. از این مهتابی های ۸۰ سانت قرمز و آبی led استفاده میکنم، راضی هستم. هم تو آبی هم بیرون آبی.
      عکسش هم اینجا هست.
      https://www.onlypet.ir/forum/user-picture/آکواریوم-امیر-حسین-ahz/#p71002
      قیمتش هم ۲۰۰۰۰ تومنه و سایز های مختلفی داره

      پاسخ
    2. شهریار (onlypet.ir)

      سلام
      برای اکواریومی که فقط ماهی داره و از گیاه استفاده نمیکنید نیازی نیست وسواس خاصی برای انتخاب روشنایی به خرج بدید. یه لامپ مهتابی سفید یا کم مصرف سفید میتونه روشنایی اکواریوم رو تامین کنه. فقط نور نباید خیلی شدید باشه که ماهیا اذیت بشه و از رنگ های تند و چشمک زن و این نوع روشنایی ها هم استفاده نکنید.

      پاسخ
  7. MOHAMMAD99

    سلام
    اقا شهریار دفعه قبلی در مورد تعداد ال ای دی ازت پرسیدم یه جمله گفتی که من هنوز تو کفش موندم
    “بعدم یه چیزی بهتون بگم میزان نور رو بخواین با فرمول بدست بیارین در عمل اصلا جور در نمیاد باید یه حد و اندازه ای رو در نظر بگیرین و ببینین در عمل چی میشه”
    هاا ای که وگفتی ها اییی یعنی چهه؟
    منظورم اینه که چه معیار هایی برای میزان مناسب هست؟مثلا رشد گیاها؟فوتو سنتز؟

    ازمهتابی زیر کابینی میشه استفاده کرد؟من چنتا دارم طولشون ۴۰ سانته و ۱۰ سانت بیشتر از طول تانکم هست
    ۱۶ وات

    پاسخ
  8. Bzad

    با سلام من تازه عضو این سایت شدم واز مطالب گوناگون و مفید دوستان بسیار استفاده کردم…منم مثل اکثر دوستان برای گیاهانم با مشکل نور مواجه شدم
    حدود ۱۰ گونه گیاه دارم که فقط گیاه گندمی فتوسنتز میکنه و حباب آزاد میکنه و بقیه گیاهان به هیچ وجه حباب آزاد نمیکنه…تا حالا ۳ مدل از شرکت های مختلف ال ای دی خریدم که آخریش مارک سوبو بود ولی بازم مشکل پابرجاست…تانک حدود ۳۰ لیتر و حدود ۱۲ وات ال ای دی که ۸۰ درصد سفید و ۲۰ درصد صورتی است…متاسفانه به خاطر قیمت بالای لامپ های t5 و t8 ریسک نکردم بخرم…ضمنا بعد از ۱ ماه برگ های برخی گیاهان حالت سوراخ و سوخته پیدا کردن و شادابی روز اول را ندارن…از کود جامد (دونه های مشکی رنگ) هم استفاده کردم
    ممنون میشم اساتید راهنمایی بفرمایید

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      پاسخ به اقا محمد:
      سلام
      منظورم این بود که نمیتونید در همون ابتدا دقیق میزان نور مورد نیاز گیاهان رو محاسبه و تامین کنید. تنها به لیتراژ اب بستگی نداره که بگیم به اندازه یک لیتر مثلا یک وات. شما یه حداقلی رو باید در ابتدا در نظر بگیرید. مثلا همون یک وات بر لیتر و بعد که گیاها رو کاشتید و کامل اکواریوم ستاپ شد حالا مشخص میشه میزان نور مورد نیاز کمه یا زیاده. گیاها رشد میکنن و فتوسنتز دارن یا ندارن، با جلبک مواجه هستید یا نیستید و …. حالا نسبت به کاهش یا افزایش نور اقدام میکنید. همه گیاها به یک میزان نیاز به نور ندارن، کاشت گیاهان انبوه و بلند مانع از رسیدن نور به گیاهای کف تانک میشه و الی اخر…. منظورم اینه که فقط نمیشه از فرمول وات بر لیتر استفاده کرد
      از لامپ زیر کابینتی با کلوین مناسب (۵۵۰۰ الی ۶۵۰۰ ) هم میتونید استفاده کنید. گرچه ترجیحا نور مخصوص اکواریوم گیاه تهیه کنید و برند سازنده محصولات اکواریومی تولید کنه مطمئنا بهتره.
      —————————–
      پاسخ به Bzad:
      از CO2 استفاده کردید و به اب اکواریوم تزریق میشه؟ روی برگ گیاها لکه های جلبک مشاهده نمیکنید؟ گیاهی مثل گندمی نگهداری ساده ای داره و بدون تجهیزات هم رشد میکتنه ولی مابقی گیاها چی هستن و چه شرایطی واسشون فراهم کردید؟

      پاسخ
  9. محمد

    سلام من یه لامپ ۶۵۰۰k دارم میخاستم بدونم این لامپ به درد گیاه غیر ابی میخوره؟ میخاستم بزارم بالای سر یه گلدون چون خونمون نور طبیعی خیلی کم میاد ببخشید اگه سوال چرتی پرسیدم

    پاسخ
    1. مجتبی

      سلام
      خیلی هم سوالتون خوب بود .
      خب بستگی به نوع اون گیاه داره و اگر گیاه آپارتمانی با نیاز نوری معمولی و متوسط باشه بله این لامپ نیاز نوری گیاه شما رو تامین میکنه.

      پاسخ
  10. ناشناس

    سلام خسته نباشید سیستم نور کلوین دار روی رنگ ماهی هم تاثیر داره یک LED سوبو دیدم ۱۰ هزار کلوین بود خواستم برای ماهی هام بزارم ماهی هام پریچاردی و دوبسی و موری هستن تو فکرم بودم بزارم طولانی مدتت روشن باشه جلبک بزنه بعد ماهی ها هم از جلبک ها بخورن نظر شما چیه ترکیبش هم سفید صورتیه

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      بله. تاثیر بسیار خوبی داره و رنگ ماهیا زیر نور مناسب خیلی زیبا تر به نظر میرسه. مطمئنا برای ماهیا هم بی فایده نیست.

      پاسخ
  11. ناشناس

    ممنون از جوابتون شهریار خان یک سوال دیگه بزارم زیاد روشن باشه مشکلی پیش نمیاد چون می خوام جوری باشه که جلبک بزنه و ازش تغذیه کنن شرایط آب نامناسب نمیشه البته نیترات گیر دارم سیستم نور کلوین دار روی شادابی و رنگ هم تاثیر داری؟ ممنون از سایت خوبتون خدانگهدار

    پاسخ
  12. alinoos

    سلام
    من یه اک با طول ۸۰ و عرض ۳۵ و ارتفاع ۴۰ دارم با ۸۴ تا ۹۰ لیتر آب و گیاه طبیعی و یدون co2 فقط کود ریختم زیر گیا هام بجز انوبیاس نانا که بستم به چوب.گیاهام هم کریپتون ،شویدی ،گندمی و انوبیاس نانا هستن.
    امروز یه نور led مازک sobo گرفتم.روش نوشته t8 و مغازه دار گفت ۱۰۰۰۰ کلوین هست البته رو خود جلد یا خود لامپ چیزی ننوشته.و میگفت گیاهات راحت با این رشد میکنن.روشم یه ریموت داره که میزنی نور های مختلف مثل قرمز و سبز هم اضافه میشه که البته من فقط از نور سفید و ابی استفاده میکنم.ممنون میشم دوستان راهنمایی کنن که نور مناسب هست یا نه؟اینم با کلی مشکل پیدا کردم ۶۶ دادم براش بقیشون t4 بودن و یا قیمت های خیلی بالایی داشتن.
    در طول روز هم چقدر ازش استفاده کنم(ساعات روشن و خاموششو منظورمه)؟

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      اگه واقعا ۱۰۰۰۰ کلوینه که خب زیاد مشکلی نداره. گرچه محدوده مناسب برای اکواریوم گیاهی محدوده ۵۵۰۰ الی ۶۵۰۰ کلوین هست و کلوین بالاتر رو بیشتر برای تانک شور استفاده میکنن با این حال موردی نیست. به نظرم از نور سفید و قرمز استفاده کنید تا سفید و ابی.
      در طول روز هم هفت الی ۸ ساعت نوردهی کافی هست.
      موفق باشید

      پاسخ
  13. mehdi.f

    سلام
    ببخشید تو تانک ۳۵ لیتریم که گیاهیم نیست ۶ تا تترا نئون ۵ تا لوچ دلقک ۲ تا تایگر بارب سبز ۱ فایتر ۱ گلد فیش و یک لجن خوار سبز دارم. میتونم از نور استفاده کنم؟ برا ماهیا خوبه یا نه؟ از چه مهتابیی استفاده کنم؟حدودا چه قیمتیه؟

    پاسخ
    1. Mehdi.221

      استفاده کنید زیاد حساسیت به خرج ندید از همین مهتابی هایه معمولی البته مخصوص آکواریوم که تویه آک فروشیا هست بذارید با هر رنگی که خودتون دوست دارید ولی سفید معمولا بهتره

      پاسخ
      1. mehdi.f

        ۱.اخه گفتید بعضی ماهیا به نور علاقه دارنبعضیا اذیت میشن،بین اینایی که گفتم کدومشون علاقه دارن کدومشون اذیت میشن؟
        ۲.اونوقت مهتابیی بگیرم که توی اب باشه یا بیرون اب؟
        ۳.کدومش بهتره؟
        ۴.مزیت های هرکدومو میشه بگید؟
        ۵.حدودا یه قیمت هم بگین بیزحمت

        پاسخ
        1. Mehdi.221

          ۱-نه این ماهیا نسبت به نور مشکلی ندارن بغیر از لجن خوار که اونم کلا شب کاره و روز ها چه نور باشه چه نه مخفی میشه زیاد حساس نیست
          ۲-اگه مخصوص آک باشه تویه آب هم میشه گذاشت ولی اگه معمولی از همینایی که تویه خونه ها کاربرد داره و رویه دیوار و…. که دیگه نمیشه تویه آب قرار داد
          ۳-فرقه خاصی نداره فقط اونایی که مخصوص آک نیست برای پلنت بهتره هر چند که الان مهتابی مخصوص پلنت هم هست که اونا دیگه یه جورایی میشه گفت حرفه ای ترن و مخصوص پلنت
          ۴ مزیت هم که در مورده ۳ گفتم
          ۵ قیمت نداریم

          پاسخ
  14. علی

    سلام دوستان.ماهی های من گوارامی وپنگوس و….گیاهخوارهستن.لجنخوار هم دارم لازمه که دائم تصفیه وپمپ روشن باشه؟.گیاه طبیعی ندارم.چه مقدارازروزلازمه که تصفیه روشن باشه وچه مقدارلازمه پمپ روشن باشه؟ ضمنا تصفیه من هوادهی هم میکنه.بااین وجودلازمه پمپ رواصلاروشن کنم.ببخشیدیکم پراکنده گفتم.ممنون

    پاسخ
    1. Mehdi.221

      سلام جایه سوالتون اینجا نیست لطفا هر سوالی رو در قسمت خودش بپرسید
      در جواب اینکه هر دو باید دائما کار کنن اگر اکواریومتون کوچیک هست میتونید فقط فیلترتون که هوادهی میکنه روشن کنید ولی اگه برگه باید هر دو همیشه روشن باشن در صورت اصرار خوطتون هم میتونید نهایتا روزی سه ساعت خاموش کنید فیلتون رو

      پاسخ
  15. Parham

    سلام
    من یه fpl گرفتم ۶۴۰۰ کلوین..چجوری به سقف آک وصلش کنم؟مخصوصا ترانسش ؟ اگه نظری دارید بفرمایید..مرسی

    پاسخ
    1. مجتبی

      سلام
      اگر روی آک درپوش شیشه ای دارید خیلی راحت لامپ رو روی درپوش قرار بدین .

      پاسخ
      1. Parham

        سلام درپوش شیشه ای ندارم..اکواریوم دلسا خم هست..حتما باید وصل کنم به سقفش که میبندمش بیاد روی آکواریوم..با چسب میشه؟؟ چه نوع چسبی؟ مرسی

        پاسخ
        1. شهریار (onlypet.ir)

          هم میتونید با چسب محکمش کنید و بهترین چسب هم همون چسب اکواریوم هست. البته چسب رو به جایی باید بزنید که حرارت تولید شده چسب رو اب نکنه. میتونید از گیره هم استفاده کنید و به دو طرف اکواریوم بزنید و لامپ رو بهش وصل کنید. دیگه به هر نحوی بشه و خلاقیت به خرج بدید میشه لامپ رو بالای اکواریوم قرار داد و ببینید هر حالتی بهتر و قشنگ تر میشه رو امتحان کنید.

          پاسخ
  16. amin

    سلام
    بهترین فاصله لامپ fpl از سطح آب چقدر باید باشه ؟
    زیر ده سانت ایجاد مشکل میکنه(بنابه محدودتی که در جایگذاریش دارم)

    تانک ۷۰ لیتری
    نور ۳۵*۲ – FPL
    ارتفاع ۵۰ سانت

    پاسخ
    1. مجتبی

      سلام
      خیر زیر ده سانت هیچ مشکلی ایجاد نمیکنه فقط باید مراقب برق گرفتگی باشید و مراقب باشید آب به لامپ نرسه و اتصالی نکنه مثلا زیر سنگ هوا نباشه. به صورت کلی بهتره لامپ رو روی در پوش شیشه ای آک نصب کنید و نه زیر درپوش.

      پاسخ
  17. علی شمس

    سلام. راهکاری برای اینکه بشه لامپ به تدریج خاموش و روشن بشه وجود داره؟ که بشه به سیستم روشنایی آکواریوم اضافه کرد. من از لامپ های ال ای دی آماده استفاده میکنم.

    پاسخ
    1. متین

      سلام بله وجود داره . دستگاه تایمر که تنظیم میکنی سر یه ساعتی خاموش روشن میشه (-:

      پاسخ
    2. شهریار (onlypet.ir)

      اگه منظورتون تنظیم شدت نوره که یکدفعه روشن نشه و کم کم شدت نور افزایش پیدا کنه خب باید از دیمر استفاده کنید که برای ال ای دی و لامپ های رشته ای میشه استفاده کرد ولی برای مهتابی خیر. اگه هم منظورتون خاموش و روشن شدن لامپ در ساعات مشخص هست که دوستمون متین توضیح دادن و باید از تایمر استفاده کنید.

      پاسخ
  18. حسین

    سلام خدمت اساتید
    بنده یک آکواریوم پلنت دارم به ابعاد ۹۰ * ۳۰ * ۴۵(ارتفاع)ک حدودن ۵ سانتش خالیه,
    سیستم روشنایی LED t4 10000k هست از شرکت SOBO
    سوالی که دارم اینه الان مجموع توان ۲۰w هست,با توجه به فرمول ۳لیتر یک وات LED که فروشنده توصیه میکرد و ارتفاع آکواریوم آیا لازمه بهش اضافه بشه یا نه؟میخوام نظر شمارو بدونم
    و این که گیاهی مثل آنوبیاس و جاوا که نور کمی نیاز دارن اکه زیر نوری که نیاز کل آکواریوم هست(بفرض ۳۰وات) باشن مشکلی براشون پیش نمیاد؟

    پاسخ
    1. شهریار (onlypet.ir)

      بستگی داره. اگه با مشکل جلبک روبرو نیستید و گیاها فتوسنتز دارن و رشد میکنن نیازی به افزایش نور نیست در غیر اینصورت اقدام کنید. نور و مخصوصا ال ای دی چیزی نیست که بشه با یه فرمول خاص میزان مناسب بودنش رو به دست اورد و بستگی به ابعاد تانک، تعداد گیاها و نیاز گیاها به میزان نور داره
      خیر. مشکلی واسشون پیش نمیاد. احتمالا برگ ها روشن تر از حالت معمول بشن و مدام رشد کنن و تکثیر بشن.

      پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *