آموزش قواعد کلی بونسای | هنر بونسای

 

آموزش قواعد کلی بونسای

اگر چه افراد زیادی گمان میکنند که بونسای و پنجینگ تنها شکل کوچک شده از درختان طبیعی است اما حقیقت این هنر در خلق احساس درست از شکل درخت است یک استاد قادر است درختی را که می تواند بسیار بزرگ باشد به یک بونسای زیبا تبدیل کند که در صورت مراقبت مناسب می تواند چندین نسل یا قرن به حیات خود ادامه دهد اما اگر همین بونسای از ظرف کوچک خود خارج شده و در زمین کاشته شود تا اندازه و ارتفاع واقعی خود رشد می کند.

 ۱ - قاعده کلی  

بونسای بسیار ساده و قابل یادگیریست. همه ما ها به عنوان مثال در منزل گل و گیاه را در گلدان پرورش می دهیم و در بالکن –حیاط و حتی در اتاق ها نگهداری می کنیم تا اینجا هیچ چیز جدیدی در مورد بونسای نیست. همه ما حصارهای عموما شمشاد خود را هرس کرده و بعضی از گیاهان شاخ و برگ دار خودمون را به صورت پرنده ها وحیوانات گوناگون تزیین می کنیم باز هم چیز جدیدی در مورد بونسای های از این قبیل وجود ندارد . تنها و تنها چیزی که بونسای را از بقیه اشکال گوناگون باغبانی متمایز می کند خلق تصویری مینیاتوری از یک درخت بلند قامت است که آن را دریک ظرف یا گلدان بسیار کوچکتر از گلدان های معمول نگهداری کرده وآن را حتی در جای بسیار کوچکی مثل  کف دست خود می توان جای داد و از دیدنش لذت برد.  

۲ - اطلاعات اولیه

معمولا این سوال مطرح میشود که آیا بونسای فقط یک نوع درختکاری ساده است که احتیاج به اطلاعاتی درمورد چگونگی رشد درختان دارد  و  یا اینکه بونسای یک کار هنرمندانه ایست که در آن از یک درخت همیشه در حال تغییر یک قطعه هنری خلق میشود. در حقیقت جواب این است - هردو- یعنی هم باید اطلاعات اولیه در مورد درخت و بطور کلی باغبانی داشت و هم اینکه از آن در جهت خلق یک اثر هنری استفاده کرد.

((  برای اینکار کافیست به چند نکته زیر توجه شود  )

باید بدانیم که همه درختان دارای قسمتهای زیر هستند

ریشه ها

تنه و شاخه ها

برگ

 ۱ - طرز عمل ریشه ها

ریشه ها سه وظیفه اصلی دارند

الف) وظیفه اول بسیار ساده است از سقوط درخت جلوگیری می کنند! این دسته ریشه ها همان هایی هستند که از روی تنه رشد کرده  به طرفین بخش شده مثل لنگر درخت عمل کرده و باعث نگه داشتن درخت میشوند. در بونسای این مسئله خیلی مهم است چون اگر درختچه در گلدان کوچک خودش به راحتی جابجا شود باعث ضعیف شدن درخت میشود.

ب) وظیفه دوم ریشه ها مکیدن آب و مواد غذایی از خاک است. گونه هایی از درختان که در مناطق گرم زندگی میکنند  ریشه های طویلی دارند که همواره به دنبال رطوبت می گردند. گونه های دیگری که در مناطق مرطوب می رویند ریشه های ظریف و کوتاهی دارند که به راحتی رطوبت را از اطراف خودشان جذب میکنند. سیستم ریشه ای در بونسای باید به قدر کافی قوی بوده تا در یک گلدان کوچک قادر به مکش شود.

ج) سومین وظیفه ریشه ها  بازی کردن نقش انبار آذوقه است. در فصل زمستان که برگهای اکثر گونه ها ریخته و درختان به خواب می روند از این انبار آذوقه استفاده میکنند. درواقع در طول ماه های تابستان که برگها در حال تولید نوعی شکر جهت تغذیه درخت هستند ریشه ها مقداری از این مواد را ذخیره مینمایند که در طول فصل سرما و کمی بعد از آن که غذایی تولید نمی شود آنرا به مصرف  درخت برسانند. اگر درختی را ترجیحا در دوره خوابش ریشه لخت کنید ریشه های کلفت جانبیش همان انبار آذوقه اش هستند. در بونسای این انبار باید تولید شده و قوی باشد.

 

 ۲ - تنه و شاخه ها 

این ها هم مانند ریشه ها سه وظیفه را جهت رشد درخت به عهده گرفته اند  

الف) اینها هم شکر را در طول زمستان ذخیره می کنند تا به مصرف غنچه های بهاری برسانند

ب) شاخه ها و تنه مثل یک آبراه عمل می کنند. آنها مواد مغزی و آب را از ریشه به برگ ها می رسانند و همچنین مواد تولید شده بوسیله برگها را به قسمت های مختلف درخت هدایت می کنند.

ج) آخرین وظیفه شاخه ها و تنه اطمینان از بخش درست برگ ها در جایجای درخت است. یعنی هرچه برگ درختی  بیشتر باشد   تولید شکر در آن بیشتر بوده نتیجتا درخت سرحالتر خواهد ماند. در بن سای نقش شاخه های سالم و جدید که برگ های فراوان تولید می کنند بسیار مهم میباشد

 ۳ - برگ

برگ ها کارخانه غذا سازی درخت هستند. آنها آب جذب شده بوسیله ریشه ها به همراه دی اکسید کربن جو را به نوعی شکر تبدیل نموده و برای این کار از نور خورشید استفاده می کنند. این همان عمل فتوسنتز مشهور در گیاهان است  در طول روز برگ ها اکسیژن و دی اکسید کربن را از طریق پرز های خود جذب می کنند.  در طی شب دی اکسید کربن را از طریق نوعی حرکت تنفسی دفع مینمایند. این عمل یعنی تنفس باید در گیاهان صورت بگیرد تا همواره همانطوریکه مقداری از رطوبت به صورت بخار از برگ ها خارج می شود مقداری رطوبت تازه از طرف ریشه ها بسمت برگ ها در حرکت باشد.

البته برگ ها انواع گوناگون دارند. از برگهای بسیار پهن مثل درخت چنار و توسکا تا بسیار ریز مانند کاج ها که به سوزنی برگ مشهورند. ولی در نهایت وظیفه همه آنها یکسان است و اینکه همه آنها از درون شاخه ها ی نرم و کلفت بیرون می آیند. در بونسای وقتی که شاخه ای هرس می شود باید با در نظر گرفتن اهمیت حیاتی برگها یا بهتر بگویم برگهایی که بعد از هرس کردن خواهند رویید این کار انجام شود.

البته درخت از قسمتهای دیگری هم تشکیل شده است ولی تا آنجاییکه به این قسمت مربوط می شود همین سه جزء ریشه ها ، شاخه ها و برگ جوابگوی سوالات اولیه هست.

خوب همانطوری که می بینید بونسای نه یک گونه جادویی و نه بسیار پیچیده هست بلکه با یک مقدار اطلاعات اولیه از چگونگی کار درختان می توان اقدام به پرورش و نگهداری از آن نمود. درحقیقت اگر احتیاجات اولیه درخت را بفهمیم آنوقت کار برای ما آسان خواهد شد. یادتان نرود

  ۱) ریشه های کلفت درخت باید تشکیل شده و از نوک آنها ریشه های ریز انبوه تولید شده باشند تا اینکه براحتی بتوانند غذا را مکیده وذخیره نمایند 

 ۲) تنه درخت به اندازه کافی کلفت باشد وشاخه ها قابلیت تولید برگهای فراوان را داشته باشند تا اینکه عمل غذاسازی در درخت به خوبی انجام گیرد

 ۳) برگها فراوان باشند تا از این طریق تنفس درخت به خوبی انجام پذیرد وهمواره رطوبت تازه در جریان باشد.

منابع :

http://www.nasserpersianbonsai.com   

http://yeganehweb.blogfa.com   

کتاب : بونسای مهندس اسماعیل پیش بین

کتاب : بون سای تالیف امبرو کاتو کیمورا سج ترجمه مهندس سعید مفاخری